གདན་ས་དཔལ་སྤུངས།

དཔལ་སྤུངས་གདན་ས་འདི་སྔར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་མགོན་གྱི་ཐུགས་སྲས་དཔལ་ལྡན་བྱང་ཆུབ་གླིང་པས་གནས་དེར་ཐོག་མར་དགོན་པ་བཏབ་པས་དགོན་མིང་ལ་དཔལ་ལྡན་བྱང་ཆུབ་གླིང་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱུང་ཁམས་པའི་ངག་རྒྱུན་དུ་སྤེའུ་བྱང་ཆུབ་གླིང་དགོན་ཡང་ཟེར་སྲོལ་ཡོད། དེ་ལྟར་བཤད་སྒྲུབ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ཤིན་ཏུ་དར་ཞིང་རྒྱས་ནས་ལོ་གྲངས་བཅུ་ཕྲག་མང་པོར་བསྐྱངས། རབ་བྱུང་ལྔ་པའི་ལྕགས་སྟག་སྤྱི་ལོ་1290ལོར་འབྲི་གུང་གདན་སར་ས་སྐྱའི་དཔོན་ཆེན་ཨག་ལེན་གྱིས་དཔུང་ཆེན་དྲངས་ནས་ས་སྐྱའི་འབྲི་གུང་དབང་བསྒྱུར་དུས་སུ་དེ་སྐབས་ཁམས་དབུས་ཀྱི་འབྲི་གུང་དགོན་སྡེ་མང་པོ་ས་སྐྱ་ལ་བསྒྱུར་དགོན་འདིའི་མ་ལག་དང་བཅས་པ་དེ་དུས་ས་ལུགས་སུ་བསྒྱུར། དེ་ནས་དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱ་པའི་བསྟན་འཛིན་མངའ་རིས་རབ་འབྱམས་ཚུལ་ཁྲིམས་འོད་ཟེར་གྱིས་གདན་ས་བཟུང་ནས་གསུང་ངག་རིན་པོ་ཆེ་ལམ་འབྲས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཟབ་རྒྱས་བསྐོར། འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱིས་དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱའི་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེར་རྒྱས་པར་མཛད། དེ་ལྟར་དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱའི་མཁན་པོ་དཔལ་ལྡན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་བར་དུ་དར་རྒྱས་སུ་བཞུགས། དེ་སྐོར་སྤེའུ་བྱང་ཆུབ་གླིང་འདིར་ཨ་བྲས་བཤིགས་ཞེས་ལུང་བསྟན་ཡོད་སྐད་ཀྱིས་གྲྭ་པ་ཚོས་སྲོག་ཆགས་ཨབ་ར་ལ་སྡང་བར་བྱས་ཀྱང༌། རྗེས་སུ་ཤིང་མཁན་ཨ་ར་ཟེར་བ་ཞིག་གིས་དགོན་པ་མེ་ལ་ཤོར་བས་དགོན་པའི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་ཡོངས་རྫོགས་བརླགས་སོང་བ་རེད་ཅེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པ་ལྟར་ཕྱིས་སུ་ས་རྐོ། རྡོ་སློག་བྱས་སྐབས་ཁང་པའི་ཀ་བ་དང༌། རྒྱ་བཟོས་ཀྱི་གན་ཛིར་པ་ཊ་སོགས་ས་འོག་ནས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་དེ་ལྟར་དགོན་ཤུལ་ཚཱ་ཁང་དམར་གདུང་མ་ཟེར་བ་ཞིག་ལས་མེད་པར་ས་སྟོང་དུ་གྱུར།
དེ་ལྟར་སྡེ་བཞི་དགེ་བཅུའི་དཔལ་ཡོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཕྱི་ལྟར་བསྔགས་པ་འོས་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་མའི་དཔལ་གྱིས་སྤུངས་པ། ནང་ལྟར་མཁས་གྲུབ་སྐྱེས་ཆེན་དུ་མའི་གདན་ས། འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་བསྟན་པའི་མཛེས་རྒྱན་བཀྲ་བ་ལུང་རྟོགས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི་དཔལ་གྱིས་སྤུངས་པ། གསང་བ་ལྟར་ན་ཨོ་རྒྱན་པདྨས་མདོ་ཁམས་གནས་ཆེན་ཉེར་ལྔའི་ནང་ཡོན་ཏན་ཐུགས་ཀྱི་གནས་དེ་བཱི་ཀོ་ཊཱི་ཙཱ་འདྲ་རིན་ཆེན་བྲག་གི་མདུན་ཞོལ་སྔོན་དུས་རྗེ་མར་པས་བསྟན་པ་རྒྱས་པ་ལུང་བསྟན་པའི་གནས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་དེེར། སི་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་དགུང་ལོ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་བཞེས་པ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་ལུག་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་1727ལོར་སི་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་དང་ཨ་ལོ་བླ་མ་ཀུན་མཁྱེན་གཉིས་དཔལ་འབྱོར་དགོན་ནས་གནས་དེར་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ནས་དགོན་པ་འདེབས་སའི་ས་དཔྱད་གཟིགས་སྐབས། ད་ལྟའི་འདུ་ཁང་བཞུགས་པའི་ས་དེར་རྡོ་ཞིག་གི་ཐོག་ཏུ་ནས་བཟང་པོ་ཁྱོར་གང་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་བྱེའུ་ཞིག་གིས་བསྲུངས་ནས་འདུག་པ་མཐོང་བས་དེར་དགོན་པ་འདེབས་རྒྱུའི་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིགས་སྟབས་སི་ཏུ་ཆོས་འབྱུང་དཔོན་སློབ་གཉིས་ཀྱིས་ཐུགས་ཐག་བཅད། ནས་དེ་དཔལ་སྤུངས་དགོན་པའི་རྟེན་སྒམ་དུ་ཡོད་པ་ཆོས་འབྱུང་རྣམ་ཐར་དུ་གསལ། ཟླ་བ་གསུམ་པའི་ཚེས་ཀར་ས་སློང་མཛད་དེ་སྡེ་དགེའི་གཉེར་ཆེན་ཆོས་སྐྱོང་བཀྲ་ཤིས་ལས་དཔོན་མཛད་ནས་རྨང་གདིང༌། སྡེ་དགེ་རྒྱལ་པོས་འུ་ལག་གནང་སྟེ་ལོ་གཉིས་ཙམ་གྱིས་གཙུག་ལག་ཁང་དང་གྲྭ་ཁང་ཉེར་ལྔ་ཙམ་བཞེངས་གྲུབ། དེ་སྐབས་རྗེ་ཉིད་ཙཱ་འདྲ་རིན་ཆེན་བྲག་ཏུ་སྐུ་མཚམས་བཅད་རྒྱ་མཛད།
དེ་ནས་ས་མོ་བྱ་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་1729ལོར་སྡེ་དགེ་རྒྱལ་པོ་ཆོས་རྒྱལ་བསྟན་པ་ཚེ་རིང་སྟོན་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཤར་དཔལ་སྤུངས་སུ་བྱོན་ནས་དགོན་པ་བཏབ་པའི་ལེགས་སྐྱེས་དངོས་པོ་གྱ་ནོམ་པ་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་སྡེ་དགེའི་མངའ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་ཕྱི་འབྲོག་པདྨ་དཔོན་ཁག་རྣམས་དང༌། ཨ་ལོ། དཔེ་ཝར། ལྷ་རུ་བཅས་ནས་བཙུན་ཁྲལ་ལྔ་བརྒྱ་ལྷག་བཀས་བཅད་ནས་གནང་། སི་ཏུ་སྐུ་ཕྲེང་ན་རིམ་སྡེ་དགེ་ཚང་གི་དབུ་བླར་གྱུར་ནས་སྡེ་དགེ་ཚང་གི་ཆོས་སྲིད་ལ་དཔལ་སྤུངས་སི་ཏུ་སྐུ་རབས་ཀྱིས་ཕན་བདེའི་ཕྲིན་ལས་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་བ་དང༌། ལྷག་དོན་རྒྱལ་བསྟན་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་དྭགས་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་ས་ཕྱོགས་དེ་ནས་རབ་ཏུ་འབར་བའི་སྐལ་བཟང་བྱུང༌། དེ་ནས་སི་ཏུ་པདྨ་ཉིན་བྱེད་དང་འཇམ་མགོན་ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་སྒྲུབ་སྡེ་གོང་འོག་གཉིས་གསར་དུ་བཙུགས་པ་དང༌། སི་ཏུ་པདྨ་དབང་མཆོག་རྒྱལ་པོས་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་མེ་ཡོས་སྟེ་སྤྱི་ལོ་1927ལོར་དཔལ་སྤུངས་འདུ་ཁང་ཆེན་མོ་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་བ་དང༌། བཤད་གྲྭ་རྒྱ་བསྐྱེད་དང༌། སྤར་ཁང་བཅས་གསར་བཞེངས་དང་ཞིག་གསོས་མཛད། དབོན་སྤྲུལ་དབང་གི་རྡོ་རྗེས་སྒྲུབ་སྡེ་འོག་མ་གསར་བཞེངས་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་། འཇམ་མགོན་ཀོང་སྤྲུལ་གཉིས་པ་དཔལ་ལྡན་མཁྱེན་བརྩེའི་འོད་ཟེར་གྱིས་སྒྲུབ་སྡེ་གོང་མ་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་ཞིང༌། ཀར་རབས་ལྷ་ཁང་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་གསར་བཞེངས་མཛད་པ། བེ་རུ་མཁྱེན་བརྩེས་ཀུན་རིག་སྒྲུབ་ཁང་གསར་བཞེངས་མཛད་པ་སོགས་གནས་དེར་ལུང་རྟོགས་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཕྱོགས་མཐར་རྒྱས་པའོ། །རིག་གསར་སྐབས་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ལ་ཉམས་རྒུད་འབྱུང་བ་ལྟར་འདུ་ཁང་ཙམ་མ་གཏོགས་ཕལ་ཆེར་ཉམས་གུད་དུ་གྱུར། སླར་ཡང་རྒྱལ་བསྟན་གསོ་བའི་གོ་སྐབས་འབྱུང་བ་ལ་བརྟེན་༸་བྱམས་མགོན་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཀྭན་ཏིང་ཏཱ་ཡི་སི་ཏུ་པདྨ་དོན་ཡོད་ཉིན་བྱེད་མཆོག་གིས་ཐུགས་བསྐྱེད་ཀྱིས་ཕྱི་ཡི་གཙུག་ལག་ཁང་དང་ནང་གི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་གསར་བཞེངས་གནང་བ་དང་འདུས་པའི་སྡེས་བཤད་སྒྲུབ་ལས་གསུམ་གྱི་འཁོར་ལོའི་དུས་འདའ་ནས་ལུང་རྟོགས་ཀྱི་བསྟན་པ་སྔ་ལས་ལྷག་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པ་ལགས་སོ། །